Χωρίς δουλειά και μέλλον η γενιά της κρίσης

Η Ασημίνα, η Λιάνα, ο Βασίλης και η Λίνα δεν γνωρίζονται. Κι όμως μοιράζονται πολλά κοινά. Αν έμεναν στην ίδια πόλη ίσως να ήταν και φίλοι. Είναι όλοι τους από 24-29 ετών. Νέοι και άνεργοι. Στην Ελλάδα της αμείλικτης κρίσης. Είναι τα πρόσωπα πίσω από τους σκοτεινούς αριθμούς της Στατιστικής Αρχής και του ΟΑΕΔ, που αποτυπώνουν την κατάρρευση της αγοράς εργασίας στις ηλικίες της απόλυτης παραγωγικότητας.

Η εκτίναξη της ανεργίας στους νέους είναι αδιαμφισβήτητη. Οπως κι αν τη μετρήσει κανείς. Τον Οκτώβριο του 2006 σχεδόν ένας στους πέντε νέους -22,6%- ηλικίας 15-24 ετών ήταν εκτός αγοράς εργασίας. Τον Οκτώβριο του 2011 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 45,5%. Σχεδόν ένας στους δύο... Στις ηλικίες 25-34 η πορεία είναι αντίστοιχη. Ενας στους δέκα (10,7%) ήταν άνεργος τον Οκτώβριο του 2006. Ενας στους τέσσερις (25,3%) τον ίδιο μήνα του 2011. Ο παραγωγικός πυλώνας της χώρας διαλύεται. Οι νέοι φεύγουν στο εξωτερικό, μπαρκάρουν στα καράβια, κάνουν δουλειές του ποδαριού ή ψάχνουν απεγνωσμένα κάτι αξιοπρεπές.

Ακόμη κι όσοι επένδυσαν με συνέπεια στη γνώση, εξασφαλίζοντας ζηλευτά, άλλοτε, πτυχία και μεταπτυχιακά, δεν βρίσκουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Δεν είναι τυχαίο πως 23.780 Ελληνες αναζητούν σήμερα δουλειά σε χώρες της ΕΕ μέσα από το σύστημα EURES, όταν τον Απρίλιο του 2010 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν μόλις 7.849.

Ούτε οι ευκαιριακές δουλειές του καλοκαιρινού τουρισμού δεν αντέστρεψαν το κλίμα για τους 20άρηδες. Το τρίμηνο Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβρης του 2011 η ανεργία στις ηλικίες 15-29 άγγιξε το 35,3% (στις νέες γυναίκες το 40,8%), όταν την ίδια περίοδο το 2010 κυμαινόταν στο 24,2%.

«Απογοήτευση. Αυτό είναι το μόνο που μπορώ να πω. Προσπαθώ να μη με πάρει από κάτω, αλλά όσο περνάει ο καιρός, ολοένα και περισσότερες μαύρες σκέψεις κατακλύζουν το μυαλό», μας λέει η 24χρονη Ασημίνα Μαναγλιώτη. Τη συναντάμε στο σπίτι των γονιών της στο Περιστέρι της Αττικής. Πριν ενάμιση χρόνο πήρε το πτυχίο της από το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών της Νομικής κι επειδή δεν έβρισκε πουθενά δουλειά έφυγε στο Λονδίνο, για να πλουτίσει τη φαρέτρα των προσόντων της. Πριν από λίγους μήνες επέστρεψε στην Ελλάδα έχοντας στο χέρι μεταπτυχιακό τίτλο στην Πολιτική Επικοινωνία από το City University of London.

Και πάλι, όμως, βρίσκεται αντιμέτωπη με πόρτες κλειστές. Εχει στείλει το βιογραφικό της σε «άπειρες αγγελίες», έχει ξεκοκαλίσει τις σχετικές στήλες των εφημερίδων, έχει στηθεί σε ουρές και έχει πάει σε δεκάδες συνεντεύξεις, έχει αναζητήσει άκρες σε φίλους και γνωστούς, αλλά «δυστυχώς κανείς δεν μπορεί να βοηθήσει πλέον. Ακούω συνεχώς την ίδια φράση: πολύ καλό το βιογραφικό σου, ίσως κάποια στιγμή σε πάρουμε τηλέφωνο. Και ξέρω πως δεν θα με πάρουν ποτέ».

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΑΕΔ
907.000 οι άνεργοι

Την καλπάζουσα ανεργία επιβεβαιώνει ?μετά τη Στατιστική Αρχή? και ο ΟΑΕΔ. Οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στα μητρώα του Οργανισμού έφτασαν τον περασμένο Δεκέμβριο τους 730.621, καταγράφοντας αύξηση 2,09% (14.928 άτομα) σε σύγκριση με τον Νοέμβριο και 11,79% (77.069 άτομα) σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2010.

Την ίδια στιγμή, άλλα 177.270 άτομα, επίσης εγγεγραμμένα στα μητρώα του ΟΑΕΔ (σύνολο εγγεγραμμένων ανέργων 907.891), δήλωσαν πως δεν αναζητούν εργασία. Αύξηση παρατηρήθηκε και στους μακροχρόνια ανέργους, καθώς τον περασμένο Δεκέμβριο προστέθηκαν 3.956 άτομα (1,37% αύξηση σε σχέση με τον Νοέμβρη) στις στρατιές όσων αναζητούν εργασία για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους σε 291.804 (39,94%). Η σύγκριση με έναν χρόνο πριν είναι αποκαρδιωτική.

Τον Δεκέμβριο του 2010 οι μακροχρόνια άνεργοι ήταν κατά 56.679 άτομα λιγότεροι (24,11%). Από τα στοιχεία του Οργανισμού (προσλήψεις μείον απολύσεις και λήξεις συμβάσεων) προκύπτει, επίσης, «βουτιά» στις προσλήψεις και μείωση της μισθωτής απασχόλησης τον περασμένο Δεκέμβρη κατά 25.807 θέσεις εργασίας έναντι 55.855 τον Νοέμβριο και 33.455 τον Δεκέμβριο του 2010. Ο αριθμός των επιδοτούμενων ανέργων εμφανίζεται αυξημένος κατά 60.059 άτομα (28,09%) σε σχέση με τον Νοέμβριο και ανήλθε σε 273.867 άτομα.

ΔΙΕΞΟΔΟΣ Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
«Το χειρότερο για μια χώρα είναι να διώχνει τους νέους της»

«Φυσικά και είμαι απογοητευμένος. Δεν είναι μόνο το ζήτημα των χρημάτων, αλλά και της αδράνειας που με ενοχλεί περισσότερο. Δεν έχω να κάνω τίποτα. Και γι' αυτό αποφάσισα να πάω στα καράβια. Μπορεί να είναι ένα επίπεδο πάνω από τη φυλακή, αλλά το προτιμώ, από το να μην κάνω τίποτα». Ο 29χρονος Βασίλης Χατζηιωάννου είναι μηχανολόγος - μηχανικός του ΕΜΠ, με master στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Εχει στείλει βιογραφικά παντού, μας λέει, σε εκατοντάδες αγγελίες στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες, όπως Δανία, Γερμανία, Μέση Ανατολή.

«Δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας στην Ελλάδα και όλο και περισσότεροι πτυχιούχοι φεύγουν στο εξωτερικό. Το βιώνω, το βλέπω κάθε μέρα. Τα πράγματα είναι πια πολύ δύσκολα και ο ανταγωνισμός έχει φτάσει στα ύψη. Μια ξένη γλώσσα δεν είναι αρκετή. Πρέπει επίσης να έχεις εργασιακή εμπειρία. Αλλά με την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα πώς να την αποκτήσεις».

Μένει με τους γονείς του στην Αθήνα, στην Πεύκη. Την ερχόμενη εβδομάδα περιμένει να εκδοθεί το ναυτικό του φυλλάδιο. Το σκέφτεται πολύ σοβαρά να μπαρκάρει στα καράβια ως δόκιμος μηχανικός. Μετά ένα 6μηνό θα γίνει τρίτος μηχανικός, λέει. «Τα πληρώματα στα πλοία αλλάζουν κάθε Μάρτη και Σεπτέμβριο. Οπότε έχω περιθώριο μέχρι τον Μάρτη να βρω κάτι άλλο».

Θα ήθελε να ζήσει στην Ελλάδα. Αλλά πώς; Είναι θυμωμένος με τους πολιτικούς, αλλά και με τον κακό εαυτό μας. «Αν θέλουμε να δούμε ποιος φταίει πρέπει να κοιτάξουμε στον καθρέφτη», λέει και συμπληρώνει: «Το χειρότερο για μια χώρα είναι να χάνει το ροδόσταγμά της, τους νέους της, που φεύγουν να δουλέψουν για ξένους».

ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΣΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΕΡΓΙΑΣ
«Δεν βρίσκουμε πια ούτε δουλειές του ποδαριού»

«Θυμωμένη είμαι αλλά και φύσει αισιόδοξη. Δεν το βάζω κάτω. Θα κάνω οποιαδήποτε δουλειά. Δεν γίνεται διαφορετικά. Πρέπει να παραμένουμε ψύχραιμοι και να ελπίζουμε». Η 29χρονη Λίνα Στόλιου από τη Θεσσαλονίκη έχει πτυχίο Γεωπονίας από το ΑΠΘ και μεταπτυχιακό στη ζωική παραγωγή. Εδώ κι έναν χρόνο, μετά από πολλές αποτυχημένες απόπειρες να βρει δουλειά στον τομέα της, κάνει δουλειές του... ποδαριού, συχνά ανασφάλιστη.

«Εχω δουλέψει σε κατάστημα με ρούχα, σε προωθητικές ενέργειες με 4ωρη ή 6ωρη απασχόληση, έχω κάνει φροντιστήρια σε παιδάκια, μέχρι και το μοντέλο σε φεστιβάλ κομμωτικής έχω κάνει. Αλλά πλέον ακόμη και άσχετες δουλειές είναι δύσκολο να βρει κανείς». Εχει δουλέψει και ανασφάλιστη. «Το λιγότερο που με απασχολεί σήμερα είναι αυτό».

Τα πράγματα έχουν στενέψει πολύ, λέει, και είναι λογικό να νιώθει ανασφάλεια. «Οσο σκέφτομαι πως τον Φεβρουάριο τελειώνει και το επίδομα από το ταμείο ανεργίας αγχώνομαι ακόμη περισσότερο. Η ανεργία προκαλεί νευρικότητα. Επηρεάζει δυστυχώς τον χαρακτήρα και τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεσαι στους ανθρώπους. Το βλέπω σε εμένα και στους φίλους μου».

Πού να βρεις ψυχική ηρεμία;
«Ολοι τους είναι στην ημιαπασχόληση, σε προμόσιον, στις καφετέριες, με συμβάσεις προσωρινές, για έναν μήνα, για ένα δίμηνο και μετά βλέπουμε. Στην ανασφάλεια. Πού να βρεις ψυχική ηρεμία;». Κατάγεται από ένα χωριό του Κιλκίς, αλλά εδώ κι 11 χρόνια μένει στη Θεσσαλονίκη. «Μένω μαζί με την αδελφή μου. Ευτυχώς δεν πληρώνουμε νοίκι, αλλά συντηρούμε μόνες μας το σπίτι». Δεν απελπίζεται. Βλέπει άλλωστε πως σε όλη την Ελλάδα επικρατεί το ίδιο σκηνικό. Παρ' όλα αυτά δεν σκέφτεται ακόμη το ενδεχόμενο μετανάστευσης. «Δεν θέλω να φύγω στο εξωτερικό, επειδή ακόμη ελπίζω. Θα μείνω και θα το παλέψω στην Ελλάδα».

Αναζητώντας την τύχη της στο Λονδίνο
Οι φίλοι μου έκοψαν κάθε διασκέδαση... Ψάχνουν μόνο δουλειά!

Η 26χρονη Λιάνα Κυπριωτάκη ετοιμάζει τις βαλίτσες της. Αύριο πετάει για Λονδίνο. «Νιώθω περίεργα, να πω την αλήθεια. Αναγκάζομαι να φύγω, επειδή πρέπει κι όχι επειδή το θέλω. Νιώθω ότι μου στερούν το δικαίωμα να κυνηγήσω τα όνειρά μου στη χώρα μου, στην πόλη μου, στο νησί μου», μας λέει από το Ηράκλειο της Κρήτης λίγο πριν επιβιβαστεί στο αεροσκάφος. Σπούδασε Οικονομικά στο ΑΠΘ και συνέχισε στην Αγγλία με μεταπτυχιακό στο Μάνατζμεντ. Πρόσφατα ολοκλήρωσε τις σπουδές της κι επέστρεψε στην Κρήτη.

Μόνο για λίγο όμως, αφού η ανεργία τη σπρώχνει πάλι πίσω στην Αγγλία. «Δυστυχώς δεν υπάρχουν επαγγελματικές ευκαιρίες για τους νέους στη χώρα μας. Αν μείνω δεν θα κάνω ποτέ απόσβεση για τις σπουδές τόσων ετών. Οι μισθοί πέφτουν συνεχώς και η Ελλάδα γίνεται μια πολύ ακριβή χώρα». Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο οι Ελληνες που ψάχνουν για μία θέση εργασίας σε κάποια άλλη χώρα της ΕΕ έχουν τριπλασιαστεί, ξεπερνώντας πια τα 23.500 άτομα.

Τη Λιάνα την παρότρυναν και οι γονείς της να φύγει. «Αν δεν υπήρχε αυτή η συγκυρία, θα ήθελα να μείνω στην Ελλάδα. Αν εξαιρέσει κανείς την Αθήνα, η χώρα μας παρέχει μια ποιότητα ζωής πολύ πιο ανθρώπινη, που δεν τη συναντάει κανείς εύκολα σε πόλεις του εξωτερικού. Οι σχέσεις είναι διαφορετικές. Κι έχουμε κι ένα φρέσκο λαχανικό από τον κήπο μας να φάμε. Πιστεύω, όμως, πως τα επόμενα πέντε χρόνια δεν υπάρχει περίπτωση να βελτιωθεί η κατάσταση». Δεν είναι μόνο εκείνη απαισιόδοξη. Το βλέπει και στον κύκλο των συνομηλίκων της. «Οι φίλοι μου έχουν κόψει πια διασκέδαση, χόμπι, γυμναστική. Το μόνο που κάνουν είναι να ψάχνουν για δουλειά. Μάταια όμως. Κουράζονται και σηκώνουν τα χέρια ψηλά. Κι αυτό επηρεάζει όλη την οικογένεια». Δεν έχει αυταπάτες. Ξέρει ότι και στην Αγγλία ο δρόμος δεν θα είναι σπαρμένος με ροδοπέταλα.

«Ο τραπεζικός κλάδος έχει πληγεί σημαντικά και στην Αγγλία. Γι' αυτό και δεν σκοπεύω να ψάξω δουλειά στα χρηματοοικονομικά, αλλά σε εταιρείες εμπορικές και παροχής υπηρεσιών. Οχι μόνο στο Λονδίνο, αλλά σε όλη την Ευρώπη. Κι αν δεν υπάρχει ελπίδα, θα ψάξω και εκτός Ευρώπης, σε άλλη ήπειρο».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
Φωτογραφίες: ΚΩΣΤΑΣ ΠΟΛΥΒΙΟΣ

ethnos