Πόσο κοστίζουν οι φοιτητές ετησίως

Χιλιάδες ευρώ κοστίζουν στα πανεπιστήμια και ειδικά στις σχολές πρώτης ζήτησης οι φοιτητές τους. «Πρωταθλήτρια» η Σχολή Καλών Τεχνών, ουραγός στη λίστα κόστους το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Το υψηλότερο κόστος ανά φοιτητή παρατηρείται σε Ιδρύματα με λίγα τμήματα, τα οποία όμως έχουν και αυξημένες ανάγκες για προσωπικό

Η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών αναδεικνύονται «πρωταθλητές» όσον αφορά το ετήσιο κόστος ανά φοιτητή στα πανεπιστήμια της χώρας.

Οπως προκύπτει από μελέτη της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ), για το κόστος λειτουργίας των πανεπιστημίων που ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2011, φαίνεται ότι το υψηλότερο ετήσιο κόστος ανά φοιτητή καταγράφεται στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (12.994) και ακολουθούν το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (11.813) και το Γεωπονικό με 10.956 ευρώ.

Σημειώνεται ότι τα συγκεκριμένα στοιχεία αφορούν το ακαδημαϊκό έτος 2009, καθώς απαιτήθηκε πολύμηνη διαδικασία για την επεξεργασία τους. Αναφορικά με το ετήσιο κόστος σπουδών ανά φοιτητή στα υπόλοιπα ιδρύματα, είναι σαφώς χαμηλότερο και κυμαίνεται μεταξύ 2.335 και 8.750 ευρώ.

Η μελέτη της ΑΔΙΠ περιλαμβάνει στοιχεία για τη μισθοδοσία των μονίμων διδασκόντων και του διοικητικού προσωπικού, για το έκτακτο προσωπικό, τις λειτουργικές δαπάνες αλλά και τα κονδύλια για τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών.

Με βάση τις ανωτέρω δαπάνες, βγαίνει το μέσο ετήσιο κόστος για τους ενεργούς φοιτητές των ιδρυμάτων. Ωστόσο, προκειμένου να μην εξαχθούν λανθασμένα συμπεράσματα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι διαφέρουν οι ανάγκες από ΑΕΙ σε ΑΕΙ και από τμήμα σε τμήμα.

Η ΑΣΚΤ, για παράδειγμα, αναφέρει η ΑΔΙΠ, θα πρέπει να μελετηθεί ως ειδική περίπτωση και αν διαφέρει ή όχι από διεθνή σταθερότυπα αναλογίας φοιτητών προς διδάσκοντες λόγω της διαφοράς στη μέθοδο διδασκαλίας των καλών τεχνών.

Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι διεθνώς το τι θεωρείται «κόστος φοιτητή» είναι κάπως συγκεχυμένο θέμα, γι' αυτό και πολλοί κρίνουν τα στοιχεία -που δίνουν οι διάφορες χώρες αλλά και τα ίδια τα πανεπιστήμια- σε πολλές περιπτώσεις πλασματικά.

Υπουργείο Παιδείας
Πάντως, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, όπως έχει δηλώσει η ίδια η κ. Διαμαντοπούλου, θεωρεί ότι το κόστος σπουδών ανά φοιτητή στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλό συγκριτικά με άλλες χώρες.

Μάλιστα η ίδια είχε κάνει αναφορά σε τμήμα του ΤΕΙ Κρήτης (Βιολογικών Καλλιεργειών), στο οποίο, όπως είχε πει, το κόστος ανά σπουδαστή (έως ότου ολοκληρώσει τις σπουδές του) ανέρχεται στα 43.810 ευρώ, ενώ σε τμήμα του Χάρβαρντ οι σπουδές ενός φοιτητή μέχρι να πάρει το πτυχίο του στοιχίζουν περίπου 32.000 δολάρια.

Για τα στοιχεία της ΑΔΙΠ και οι πρυτάνεις διαφόρων ΑΕΙ ισχυρίζονται ότι δεν είναι σωστά και κυρίως όσον αφορά τους ενεργούς φοιτητές οι οποίοι είναι περισσότεροι απ΄ όσους αναφέρει η Ανεξάρτητη Αρχή.

«Είναι η πρώτη φορά που γίνεται προσπάθεια αντικειμενικού υπολογισμού του λειτουργικού κόστους των πανεπιστημίων κι αυτό είναι θετικό. Τα αποτελέσματα όμως της μελέτης δεν πρέπει να τα πάρει κάποιος τοις μετρητοίς, γιατί στηρίζονται σε παραδοχές που αναγκαστικά έκανε η ΑΔΙΠ μια και δεν είχε πρόσβαση στα πραγματικά δεδομένα των πανεπιστημίων», ανέφερε ο πρύτανης του Αριστοτελείου Γιάννης Μυλόπουλος.

Μειώθηκαν οι δαπάνες το 2011

Σημαντική μείωση των λειτουργικών και μισθολογικών δαπανών του 2011 σε σχέση με του 2009, παρατηρούνται σε 5 ΑΕΙ στα οποία έγινε σύγκριση από την ΑΔΙΠ. Η μεγαλύτερη μείωση αφορά τις λειτουργικές δαπάνες αλλά και το κονδύλι για το έκτακτο προσωπικό.

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του ΕΜΠ, όπου η μισθοδοσία για το έκτακτο προσωπικό το 2011 έφτασε τις 260.000, όταν το 2009 είχαν δοθεί 500.000. Αναφορικά με τις λειτουργικές δαπάνες, μειώθηκαν από τα 10,4 εκατ. ευρώ στα 6,1. Στο ΑΠΘ, η μισθοδοσία το 2009 είχε φτάσει τα 2 εκατ. ευρώ, ενώ δύο χρόνια αργότερα περιορίστηκε στις 900.000 ευρώ.

Ακόμη μεγαλύτερη είναι η μείωση που παρατηρήθηκε στο Οικονομικό Αθηνών. Ετσι, για τη μισθοδοσία του έκτακτου προσωπικού, από τις 800 χιλιάδες ευρώ που δόθηκαν το 2009, το κονδύλι μειώθηκε στις 220.000 ευρώ.

Φθηνά – ακριβά- πανάκριβα
Πώς προκύπτουν οι διακυμάνσεις

Μεγάλες διακυμάνσεις από πανεπιστήμιο σε πανεπιστήμιο παρατηρούνται με βάση τη μελέτη της ΑΔΙΠ για το κόστος λειτουργίας των ΑΕΙ αλλά και το μέσο ετήσιο κόστος που αναλογεί σε κάθε φοιτητή.

Οπως φαίνεται από τον αναλυτικό πίνακα, που έδωσε στη δημοσιότητα η Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας για την Ανώτατη Εκπαίδευση, το υψηλότερο κόστος ανά φοιτητή παρατηρείται σε ιδρύματα με λίγα τμήματα, τα οποία όμως έχουν και αυξημένες ανάγκες για προσωπικό.

Αντίθετα, το κόστος ανά φοιτητή μειώνεται σε αρκετά ιδρύματα της επαρχίας, όπου ένα μεγάλο «βάρος» της διδασκαλίας επωμίζεται το έκτακτο εκπαιδευτικό προσωπικό.

Το υψηλότερο κόστος (12.994 ευρώ ανά φοιτητή) καταγράφεται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2009, για τα δύο τμήματα της ΑΣΚΤ διατέθηκαν συνολικά 7.081.693 ευρώ για τους 545 ενεργούς φοιτητές του ιδρύματος.

Οι μεγαλύτερες δαπάνες αφορούν τη μισθοδοσία μόνιμων διδασκόντων, ειδικού και εργαστηριακού διδακτικού προσωπικού και διοικητικού προσωπικού, καθώς «άγγιξαν» τα 3,5 εκατομμύρια ευρώ, ενώ για τις λειτουργικές δαπάνες (πλην σίτισης και συγγραμμάτων) ανήλθαν σε 3,2 εκατ. ευρώ.

Το ΕΜΠ
Ακολουθεί το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, αφού για τα 9 τμήματα και τους 6.040 ενεργούς φοιτητές διατέθηκαν το 2009 71,3 εκατ. ευρώ με το μέσο ετήσιο κόστος ανά φοιτητή να διαμορφώνεται στα 11.813 ευρώ.

Στην αμέσως επόμενη θέση συναντάμε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, το οποίο απορρόφησε για όλες τις δαπάνες του (λειτουργικές και μισθολογικές) 21,6 εκατ. ευρώ. Το ετήσιο κόστος ανά φοιτητή έφτασε τα 10.596 ευρώ.

Στον αντίποδα, τα Πανεπιστήμια Πελοποννήσου, Δυτικής Μακεδονίας και Πειραιά περιλαμβάνονται στη λίστα με τις χαμηλότερες δαπάνες που αναλογούν σε κάθε φοιτητή, βάσει του συνολικού προϋπολογισμού που διατίθεται σε κάθε ίδρυμα.

Ειδικότερα, για τα 10 τμήματα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου δόθηκαν συνολικά για μισθοδοσία και λειτουργικές ανάγκες 7,7 εκατ. ευρώ, ενώ το μέσο ετήσιος κόστος ανά φοιτητή δεν ξεπέρασε τα 2.335 ευρώ.

Στα 2.763 ευρώ διαμορφώθηκε το ετήσιο κόστος ανά φοιτητή στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και στα 2.617 ευρώ στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.

Eurostat
Τι δείχνουν τα στοιχεία για τις σπουδές σε πανεπιστήμια της Ευρώπης

Με βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας Eurostat, το μέσο κόστος ανά φοιτητή στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατά το έτος 2009 ήταν 13.500 ευρώ. Σε αυτόν τον μέσο όρο λαμβάνονται υπόψη όλα τα πανεπιστήμια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, συμπεριλαμβανομένων και των πολύ μεγάλων πανεπιστημίων στα οποία σπουδάζουν δεκάδες χιλιάδες φοιτητές.

To 2009 το ετήσιο κόστος ανά φοιτητή στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου ανερχόταν στα 10.500 ευρώ. Μάλιστα το ίδρυμα εκτιμούσε οτι κάθε χρόνο το κόστος ανά φοιτητή θα μειώνεται καθώς το Πανεπιστήμιο βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, προσφέροντας μεγαλύτερο αριθμό θέσεων εισακτέων φοιτητών και νέα προγράμματα σπουδών.

Με την προγραμματισμένη αύξηση του αριθμού φοιτητών αναμένεται ότι θα συνεχίσουν να βελτιώνονται οι οικονομίες κλίμακας και επομένως το κόστος ανά φοιτητή θα συνεχίσει να μειώνεται.

Για σκοπούς σύγκρισης του κόστους ανά φοιτητή στο Πανεπιστήμιο Κύπρου σε σχέση με τα διεθνή δεδομένα, πραγματοποιήθηκε μελέτη το 2009. Στοιχεία της έκθεσης Bruegel Policy Brief (έκδοση 2007/04), παρουσιάζουν τους αριθμούς φοιτητών και το κόστος ανά φοιτητή, κατά το έτος 2006, των πανεπιστημίων που ανταποκρίθηκαν από τα 500 κορυφαία ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, με βάση τον γνωστό δείκτη της Shanghai.

Στην έρευνα αναδεικνύεται ότι πανεπιστήμια που έχουν μεγαλύτερο αριθμό φοιτητών παρουσιάζουν χαμηλότερο κόστος ανά φοιτητή.

Ο μέσος όρος του αριθμού φοιτητών στα πανεπιστήμια που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν 24.800 και το μέσο κόστος ανά φοιτητή ήταν 14.000 ευρώ.

ΝΙΚΟΛ. ΤΡΙΓΚΑ – ΜΙΧ. ΝΙΒΟΛΙΑΝΙΤΗΣ