Καθώς η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση συνεχίζεται και επιδεινώνεται, αρκετοί αναλυτές αναρωτούνται πως η Ευρώπη αφέθηκε να φτάσει σε τέτοιο σημείο. Η κρίση που βιώνει η Ευρώπη είναι κρίση πρωτίστως πολιτική και εκδηλώνεται και ως κρίση της ανεργίας και ως δημοσιονομική κρίση, τα θεμέλια όμως της οποίας βρίσκονται στην ανισορροπία του εμπορικού ισοζυγίου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ανισορροπία αυτή δε είναι κυρίως προϊόν του ευρώ, του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, το οποίο υιοθετήθηκε χωρίς τις απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας. Τα πολιτικά σφάλματα, η ανεργία και η δημοσιονομική κατάσταση των κρατών μελών παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της κρίσης. Το συγκεντρωτικό αποτέλεσμα των παραγόντων αυτών έχει ως αποτέλεσμα να ακυρώνει στην πράξη κάθε πιθανή λύση που οι Ευρωπαίοι ηγέτες ρίχνουν στο τραπέζι. Και αυτό γιατί το πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι η λιτότητα ή μη λιτότητα. Το πρόβλημα είναι το ίδιο το ευρώ, το οποίο συμβάλει αποφασιστικά στις εμπορικές και κεφαλαιακές ανισορροπίες εντός της Ευρωζώνης.
Η απαρχή της ανισορροπίας του εμπορικού ισοζυγίου, κυρίως Βορρά – Νότου, εντός της Ευρωζώνης, ξεκινά με την υιοθέτηση του ευρώ. Το ευρώ υποτίθεται ότι θα οδηγούσε τις λιγότερο ανταγωνιστικές χώρες, όπως η Ελλάδα, να «συγκλίνουν» προς τις ανταγωνιστικές χώρες, όπως η Γερμανία. Η σύγκλιση δε αυτή θα αποτελούσε και την αναγκαία συνθήκη επιβίωσης του ευρώ. Στην πραγματικότητα όμως συνέβη το αντίθετο, διότι η Γερμανία υιοθέτησε – καθώς μπορούσε – τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, αντίθετα με την Ελλάδα, η οποία δεν πιέστηκε βέβαια εγκαίρως να πράξει το ίδιο, αφού το άνοιγμα της αγοράς της εξυπηρετούσε μια Ευρώπη φτιαγμένη κατά τρόπον που εξυπηρετούσε τα γερμανικά συμφέροντα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Γερμανία κατάλαβε ότι γινόταν όλο και λιγότερο ανταγωνιστική στην παγκόσμια εμπορική σκηνή. Για αυτό έλαβε σκληρά μέτρα στην αγορά εργασίας εξασφαλίζοντας τον ρόλο της ως μεγάλης εξαγωγικής δύναμης, ειδικά απέναντι σε αδύνατες χώρες, όπως η Ελλάδα, οι οποίες παγιδεύτηκαν στο ευρώ. Η Γερμανία προχώρησε τότε στις μεταρρυθμίσεις που οι άλλες χώρες τώρα συζητούν. Δεν είχε και άλλη επιλογή αφού προτεραιότητα ήταν η ολοκλήρωση της αφομοίωσης της Ανατολικής Γερμανίας από τη Δυτική η οποία είχε προκαλέσει σοβαρότατους τριγμούς στη γερμανική οικονομία. Το στοίχημα βέβαια το κέρδισαν. Αυτό που δεν μπόρεσαν να καταλάβουν είναι ότι η ανισορροπία ανάμεσα στον ευρωπαϊκό βορρά και τον νότο, ήταν απλώς θέμα χρόνου να υπονομεύσει τα γερμανικά κέρδη…
Τα πράγματα δεν ήταν βέβαια καθόλου άσχημα τότε για τους Έλληνες. Αν και η πραγματική αγοραστική δύναμη των Ελλήνων μειωνόταν, είχαν τη δυνατότητα να αγοράζουν φτηνά γερμανικά προϊόντα. Παγιδευμένοι στο ευρώ, οι Έλληνες μπορούσαν να αγοράζουν από το εξωτερικό και αγόραζαν. Η φαινομενική ευημερία στην Ελλάδα έδωσε το δικαίωμα στις «μακάριες» ελληνικές κυβερνήσεις να μην λάβουν κανένα ουσιαστικό μέτρο με στόχο την πραγματική σύγκλιση, να μην κάνουν καμία από τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Αντίθετα το ελληνικό δημόσιο διογκώθηκε και η ελληνική ανταγωνιστικότητα εξαφανίστηκε. Καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε να έρθει σε σύγκρουση με τους παντοδύναμους «εργατοπατέρες» τους οποίους τα κόμματα εξέθρεψαν και ισχυροποίησαν υπέρμετρα, με σκοπό να περάσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
Αντίθετα η Γερμανία, προστατευμένη εντός του ευρώ, κέρδισε ακόμα μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα. Οι ροές κεφαλαίων αυξήθηκαν κατακόρυφα και οι Έλληνες υποχρεώνονταν να δανείζονται χρήματα, με χαμηλότερα επιτόκια, είναι αλήθεια, για να πληρώνουν όσα εισήγαγαν από τη Γερμανία. Στο μεταξύ οι Γερμανοί αποταμίευαν τα κέρδη από τις εξαγωγές τους και τα δάνειζαν στους Έλληνες για να αγοράζουν τα προϊόντα τους, σε έναν αέναο φαύλο κύκλο. Η Ελλάδα όμως δεν θα μπορούσε να δανείζεται και να αγοράζει αν η Γερμανία δεν ήταν πρόθυμη να την δανείζει και να της πουλά! Έξυπνο κόλπο το οποίο από όπου και να το εξέταζες κατέληγε σε γερμανικό κέρδος! Ήταν όμως πολύ καλό για να είναι διατηρήσιμο επί μακρόν, αφού όλο το σχήμα βασιζόταν σε ένα σαθρό θεμέλιο, το ευρώ. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να δανείζεται στον αιώνα τον άπαντα για να αγοράζει περισσότερα από όσα παρήγαγε. Τα δανεικά επιστρέφονται. Πώς να το κάνουμε, είναι κανόνας…
Έτσι έφτασε στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Αλλά και η Γερμανία έχει σοβαρό πρόβλημα. Έχοντας χτίσει ένα οικονομικό μοντέλο ως εξαγωγική χώρα, κινδυνεύει τώρα να χάσει τα οικονομικά της οφέλη από την περιφέρεια της Ευρώπης, η οποία ήταν η βασική της αγορά. Οι προοπτικές της Γερμανίας είναι δε ζοφερές, χωρίς μαζικά εμπορικά πλεονάσματα, τα οποία θα απορροφηθούν από την κρίση, στην προσπάθεια της Γερμανίας να στηρίξει το οικοδόμημα του ευρώ.
Η Γερμανία δημιούργησε με την κοντόφθαλμη πολιτική της μια ανισορροπία. Εάν το αντιληφθεί εγκαίρως υπάρχει μια αμυδρή ελπίδα να σώσει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Αυτό όμως δεν γίνεται χωρίς κόστος για τη γερμανική πλευρά. Κι όσο δεν το αποφασίζει σκεπτόμενη με «λογιστικά» κριτήρια, τόσο θα απελευθερώνει τα «σκυλιά» των γεωπολιτικών υπολογισμών, και αίφνης θα διαπιστώσει ότι θα βρεθεί αντιμέτωπη με «κόλπα» τα οποία καθόρισαν τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τις συμμαχίες και τις… ανατροπές τους περασμένους αιώνες… Easy come, easy go τα χρήματα που βγάζεις σε βάρος των άλλων που λένε και οι ΑΓΓΛΟΣΑΞΩΝΕΣ…
Όποιος κατάλαβε-κατάλαβε. Περισσότερα προσεχώς, αφού σταδιακά, όσο κι αν το «παίγνιο» φαίνεται να εξελίσσεται αρχίζει να θυμίζει τη σκέψη του Μέτερνιχ, του Ταλεϋράνδου, του Κίσιντζερ και γενικότερα να δίνει την αίσθηση ότι υπάρχουν κάποιοι που πίσω από τις «κουρτίνες» κατευθύνουν τις εξελίξεις. Και όταν ορισμένοι καταλάβουν ποιων τα «πιόνια» αποτέλεσαν, θα πέσουν από τα σύννεφα. Οι «χρήσιμοι ηλίθιοι» είναι καθοριστικοί για την εξέλιξη της Ιστορίας και μη ρισκάρετε να εικάσετε ποιους εννοούμε. Είναι πολλοί περισσότεροι από αυτούς που υποπτεύεστε…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου