Χρυσή φούσκα το facebook

Η δημόσια εγγραφή του Facebook είναι η μεγαλύτερη στον χώρο της τεχνολογίας και η τρίτη μεγαλύτερη στις ΗΠΑ. Η επιχείρηση άντλησε 16 δισ. δολ. και η χρηματιστηριακή της αξία εκτοξεύτηκε στα 104 δισ. δολάρια. Η αξία της μετοχής του Facebook μέσα σε μερικές ημέρες από τα 38 υποχώρησε στα 33 δολάρια, ενώ κάποιοι προβλέπουν πως αυτή μπορεί να υποχωρήσει ακόμη και στα 9,59 δολάρια.

Επιχείρηση-φαινόμενο και μάλιστα πρωτοφανές, το Facebook ξεκίνησε πριν από εννέα χρόνια (τον Φεβρουάριο του 2004) με σχεδόν… ανύπαρκτο αρχικό κεφάλαιο και έδρα την… καμαρούλα ενός 19χρονου φοιτητή στην εστία του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Κι όμως, παρά την «ταπεινή» του «καταγωγή», ο εν λόγω ιστοχώρος κοινωνικής δικτύωσης έμελλε να εξελιχθεί σε μια παγκόσμια αυτοκρατορία με παρουσία σε εκατοντάδες εκατομμύρια «καμαρούλες» ανά τον κόσμο και ετήσια έσοδα ύψους δισ. δολ., μια αυτοκρατορία η οποία μάλιστα προσφάτως (18 Μαΐου) εισήχθη στο Χρηματιστήριο Nasdaq της Νέας Υόρκης. Η αρχική δημόσια εγγραφή του Facebook θα μείνει στα χρονικά ως η μεγαλύτερη στον χώρο της τεχνολογίας και η τρίτη μεγαλύτερη συνολικά στις ΗΠΑ.

Μέσω της εν λόγω διαδικασίας, η επιχείρηση πούλησε 421,2 εκατ. μετοχές προς 38 δολ. τη μία, με αποτέλεσμα να αντλήσει 16 δισ. δολ. και να εκτοξεύσει τη χρηματιστηριακή της αξία στα 104 δισ. δολ. (αξία μεγαλύτερη από την αντίστοιχη κολοσσών, όπως για παράδειγμα η Amazon, η Walt Disney και τα McDonald’s).

Τα παραπάνω ποσά εντυπωσιάζουν, πολύ δε περισσότερο εάν αναλογιστεί κανείς πως αυτά δεν συνάδουν σε καμία περίπτωση με τα πραγματικά κέρδη της εταιρείας, τα οποία το 2011 ανήλθαν σε περίπου 1 δισ. δολ., ενώ για τους τρεις πρώτους μήνες του 2012 υπολογίζονται σε μόλις 205 εκατ. δολ. (ποσό μειωμένο κατά 12% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι). Χαρακτηριστικά λέγεται πως το Facebook κερδίζει μόλις πέντε δολάρια ετησίως για καθέναν από τους 901 εκατ. χρήστες του, ενώ η Google κερδίζει γύρω στα 30 δολ.

Η τράπεζα κατηγορείται ότι απέκρυ­ψε στοιχεία για τα έσοδα της εταιρείας.

Αμφισβητούν 
Αρκετοί αναλυτές αμφισβητούν τη διαφημιστική αξία-επιρροή του κοινωνικού δικτύου (η εταιρεία General Motors απέσυρε προ ημερών τις καταχωρίσεις της από αυτό), καθώς και τη στρατηγική με την οποία προσεγγίζει το φαινόμενο της πλοήγησης στο διαδίκτυο μέσω συσκευών κινητής τηλεφωνίας, μια στρατηγική την οποία πολλοί θεωρούν οικονομικά ζημιογόνα και ανεπαρκή. Λαμβάνοντας κανείς υπόψη τα παραπάνω, δεν θα έπρεπε να εκπλήσσεται που η αξία της μετοχής του Facebook ξεφούσκωσε μέσα σε μερικές ημέρες (έως την Πέμπτη είχε πέσει στα 33 δολ. από τα 38). Μάλιστα, κάποιοι προβλέπουν πως αυτή μπορεί να υποχωρήσει ακόμη και στα 9,59 δολάρια. Εν μέσω της αναστάτωσης που προκλήθηκε από την πτωτική πορεία, πολλοί επενδυτές κινήθηκαν δικαστικά εναντίον της Morgan Stanley (τράπεζας αναδόχου στη δημόσια προσφορά) και άλλων αναδόχων τραπεζών (JP Morgan, Goldman Sachs), καθώς και του ιδίου του Facebook καταγγέλλοντας απόκρυψη στοιχείων, ενώ το ζήτημα καλείται να διερευνήσει πλέον η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Οπως και να έχει, δικαιολογημένα ή μη, το Facebook έχει κάνει ορισμένους ανθρώπους πλούσιους, μάλιστα κάποιους εξ αυτών απροσδόκητα ή από σπόντα.

M. ΖΟΥΚΕΡΜΠΕΡΓΚ

Μαρκ Ζούκερμπεργκ
Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα

Ακόμη δεν έχει 30ρίσει (έκλεισε τα 28 του χρόνια την περασμένη Δευτέρα) κι όμως ήδη έχει καταφέρει πάρα πολλά. Ξεχώρισε επανειλημμένως τα τελευταία χρόνια ως μία τις σημαντικότερες προσωπικότητες στον κόσμο (σύμφωνα με το περιοδικό «Time») και είδε τη ζωή του να γίνεται χολιγουντιανή ταινία. Οσο για την περιουσία του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ιδρυτή και διευθύνοντα συμβούλου του Facebook, αυτή αποτιμάται στα 19,1 δισ. δολ. και τον καθιστά έναν από τους 30 πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Μέσω της δημόσιας εγγραφής, ο 28χρονος πούλησε γύρω στα 30 εκατ. μετοχές και τσέπωσε 1,15 δισ. δολ.

ΜΠΟΝΟ

Ωστόσο, τώρα, για πρώτη φορά στη μέχρι σήμερα εντυπωσιακά επιτυχημένη πορεία του, ο Ζούκερμπεργκ (ο οποίος κατέχει το 28% του Facebook και το 57% των δικαιωμάτων ψήφου στο διοικητικό συμβούλιο αυτού) μοιάζει να βλέπει τα δύσκολα, καθώς η πολύκροτη είσοδός του στο χρηματιστήριο εξελίσσεται σε σκάνδαλο και οι μηνύσεις αρχίζουν να πέφτουν «βροχή» (επί της ουσίας οι επενδυτές τον κατηγορούν πως τους εξαπάτησε σε συνεργασία με τους αναδόχους αποκρύπτοντάς τους πληροφορίες για τις αρνητικές προοπτικές της εταιρείας), ενώ η αξία της μετοχής συνεχίζει να πέφτει.

Ο ανάδοχος
Επενδυτές στήνουν στο σκαμνί τη Morgan Stanley για εξαπάτηση

ΓΙΟΥΡΙ ΜΙΛΝΕΡ

Πολλοί επενδυτές μετά τη μεγάλη πτώση της μετοχής στις πρώτες συνεδριάσεις κινήθηκαν δικαστικά εναντίον της Morgan Stanley (τράπεζας αναδόχου στη δημόσια προσφορά) και άλλων αναδόχων τραπεζών (JP Morgan, Goldman Sachs), καθώς και του ιδίου του Facebook καταγγέλλοντας απόκρυψη στοιχείων, ενώ το ζήτημα καλείται να διερευνήσει πλέον η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Πιο συγκεκριμένα, η Morgan Stanley κατηγορείται πως αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις της για τα έσοδα του Facebook (αναγνωρίζοντας ότι οι ρυθμοί αύξησης των διαφημιστικών εσόδων δεν συμβαδίζουν με την αύξηση των χρηστών) λίγα 24ωρα πριν από την αρχική δημόσια εγγραφή, χωρίς ωστόσο να ενημερώσει σχετικά την πλειονότητα των επενδυτών (τελικώς, η εν λόγω πληροφορία αποκαλύφθηκε μετά την έναρξη διαπραγμάτευσης της μετοχής).

Γιούρι Μίλνερ
Πάλεψε 5 μήνες για το σούπερ ντιλ

Αφεντικό των επενδυτικών κολοσσών Digital Sky Technologies (πλέον Mail.ru Group) και DST Global, ο 50χρονος δισεκατομμυριούχος Γιούρι Μίλνερ κατάφερε έπειτα από πολλές και επίμονες προσπάθειες διάρκειας περίπου πέντε μηνών να κάμψει τις όποιες αρχικές αναστολές του Μαρκ Ζούκερμπεργκ και να μπει ως επενδυτής στο Facebook.

ΠΙΤΕΡ ΘΙΛ

Πιο συγκεκριμένα, ήταν Μάιος του 2009 όταν ο Ρώσος εξασφάλισε το 1,96% της ιστοσελίδας καταβάλλοντας περίπου 200 εκατ. δολ. Το 2011 ο Ρώσος «ξαναχτύπησε» (με άλλα περίπου 700 εκατ. δολ.) ανεβάζοντας το μερίδιό του κοντά στο 7%, κι όλα αυτά χωρίς να ζητήσει ως αντάλλαγμα κάποια έδρα στο διοικητικό συμβούλιο. Στην πορεία ωστόσο, ο 50χρονος Μίλνερ δικαιώθηκε και με το παραπάνω, καθώς η αξία της επένδυσής του πολλαπλασιάστηκε αγγίζοντας τα 4,5 δισ. δολ. Μέσω της δημόσιας εγγραφής της 18ης Μαΐου, πούλησε περίπου 45,7 εκατ. μετοχές κι έβαλε στην τσέπη περίπου 1,7 δισ. δολάρια.

Πίτερ Θιλ
Σε μία μέρα κέρδισε 638 εκατ. δολάρια

ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΤΣΟΪ

«Απλώς, φρόντισε να μην τα σκατ…» Αυτό φέρεται να είπε ο Πίτερ Θιλ στο Μαρκ Ζούκερμπεργκ όταν οι δυο τους έδωσαν τα χέρια επισφραγίζοντας τη μεταξύ τους συμφωνία συνεργασίας πριν από περίπου εννέα χρόνια, οπότε το Facebook βρισκόταν ακόμη σε νηπιακό στάδιο. Γεννημένος στη Δυτική Γερμανία και μεγαλωμένος στην Καλιφόρνια, ο 44χρονος Θιλ (ο οποίος είναι κατά κύριο λόγο γνωστός ως ο συνιδρυτής της εταιρείας PayPal) έμελλε να γίνει στα τέλη του 2004 ο πρώτος εξωτερικός επενδυτής που έβαλε λεφτά στο Facebook. Οσο για την αξία της αρχικής του επένδυσης (η οποία ανερχόταν σε μόλις 500.000 δολ.), αυτή πλέον προσεγγίζει τα 2,7 δισ. δολ. Κατά την αρχική δημόσια εγγραφή ο Θιλ πούλησε (μέσω της επενδυτικής Founders Fund) γύρω στα 16,8 εκατ. μετοχές και έβαλε στην τσέπη περίπου 638 εκατ. δολάρια.

Μπόνο
Η μελωδία… του χρήματος

Γνωστός για την άκρως επιτυχημένη πορεία του στον χώρο της μουσικής με το ροκ συγκρότημα U2, του οποίου είναι τραγουδιστής, ο 52χρονος Μπόνο ξεχωρίζει για την πολυπραγμοσύνη του καθώς και για το επιχειρηματικό του πνεύμα. Μέσα στα πολλά άλλα που έχει κάνει τα τελευταία χρόνια πέραν του να τραγουδά, ο Ιρλανδός ίδρυσε το 2004 την επενδυτική Elevation Partners.

Μέσω αυτής, το 2009 επένδυσε στο Facebook περί τα 90 εκατ. δολ. (σύμφωνα με άλλες πηγές, η συνολικά επένδυση ανήλθε σε 120 εκατ. δολ. και ολοκληρώθηκε το 2010), εξασφαλίζοντας την κατοχή ενός μετοχικού μεριδίου της τάξεως του 2,3%. Οσο για την πορεία της εν λόγω επένδυσης, αυτή, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, προσεγγίζει σε αξία το 1,5 δισ. δολ., γεγονός το οποίο αυτομάτως κάνει πλέον το Μπόνο τον «πλουσιότερο ροκά στη Γη».

Ντέιβιντ Τσόι
Από σπόντα εκατομμυριούχος

Πλούσιος κυριολεκτικά από σπόντα, ο κορεατικής καταγωγής Αμερικανός Ντέιβιντ Τσόι ήταν ένας καλλιτέχνης του δρόμου, ο οποίος «στόλιζε» με τα παράνομα γκραφίτι του τα κακόφημα σοκάκια του Λος Αντζελες. Μάλιστα, όταν δεν ζωγράφιζε, ο Τσόι επιδιδόταν σε μικροκλοπές και αλήτευε στους δρόμους, ενώ έκανε και φυλακή (στην Ιαπωνία το 2003) επειδή γρονθοκόπησε αστυνομικό.

Ολα αυτά έως το 2005, οπότε ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ και ο συνεργάτης του Σον Πάρκερ ζήτησαν από τον Τσόι να διακοσμήσει τους κενούς τοίχους των γραφείων του Facebook στην περιοχή Πάλο Αλτο της Καλιφόρνια. Ο Τσόι δέχθηκε, αν και όπως παραδέχεται ο ίδιος η ιδέα του Facebook του φαινόταν «γελοία και άσκοπη». Μάλιστα, αντί να πληρωθεί σε ρευστό για τη δουλειά του, δέχτηκε να λάβει περίπου 3,77 εκατ. μετοχές (περίπου το 0,2% της εταιρείας). Σήμερα, η αξία του συγκεκριμένου μετοχικού πακέτου ξεπερνάει τα 140 εκατ. δολ., γεγονός το οποίο καθιστά τα γκραφίτι του 35χρονου Αμερικανού κάποια από τα πιο ακριβοπληρωμένα έργα τέχνης στον κόσμο.

Γ. ΣΚΑΦΙΔΑΣ
gskafidas@pegasus.gr